BAYRAKTAR’DAN “CUMHURİYET DÖNEMİNDE SANATIN ROLÜ”

Trakya Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesinde Plastik Sanatlar topluluğu tarafından gerçekleşen konferansta konuşmacı olarak bulunan Sanat ve Kültür Uzmanı Kutalmış Bayraktar, 1940 ve sonrasındaki erken Cumhuriyet dönemi Sanat Politikalarını anlattı. Bayraktar, Kentleşme, Kamusal Sanat ile Mekan Yaratımı, Köy Enstitülerindeki Sanatın Dahil Olduğu Üretime Dayalı Eğitim, Halkevleri, Yeni Mimarlık gibi Politikalara değinerek Cumhuriyetin gelişi ile birlikte Kent Planlamasının ülkeye geldiğini söyledi. Türk Sanatının tüketilen soyut nesneden üretilen soyut nesne olma haline ulusal bir kimlikle geçtiğini belirten Kutalmış ‘Bir iletişim devrimi’ olarak Türkiye Cumhuriyetini anlattı.

“CUMHURİYETİN GELİŞİ İLE KENT PLANLAMASI GELDİ”

Edirneli Araştırmacı Kutalmış Bayraktar, Kentleşme Politikasının Cumhuriyetle beraber var olduğunu belirterek “Kent kavramı çok önemli çünkü Cumhuriyeti yükselten bilinç aslında kentlilikti. Eşraf ve esnafın mücadeleye dahil olması, katkı vermesi çok önemliydi. Eskiden de Osmanlıda bir kent anlayışı var fakat planlamaya dahil değildi. Türk topraklarındaki ilk belediye Beyoğlu belediyesidir, İstanbul bile değil. Çünkü orada yabancılar yaşıyor. Kendi kendilerine talep vermişler. Planlamaya dayalı, planlamayla beraber öngörülebilecek bir anlayış yoktu, Cumhuriyetle beraber var oldu. Kentliler birikti bu bir ahiliğin devamı olan eşraflıktı, ayanlıktı. Bir ulus bilinci yarattı. Ulus bilinciyle beraber kenetlenen bir kentlik bilinci oluştu” dedi.

“TÜRKİYE CUMHURİYETİ HER ANLAMDA BİR İLETİŞİM DEVRİMİDİR”

Kutalmış Bayraktar, alfabenin bir araç olduğunu ve kağıtla kitlelere ulaştırıldığını söyleyerek şöyle devam etti: “Türkiye Cumhuriyeti her anlamda bir iletişim devrimidir. Dilin sadeleştirilmesi, alfabenin oluşturulması bunun gibi dil dediğimiz dilin dışında estetik dilinde anlatıya katılması var. Atatürk’ün Türkçe diline daha uygun olan günümüzde de kullandığımız çağdaş alfabeyi halka tanıttı. Alfabe bir araç onun bir üretim cihazı. Peki üretim nedir? Atatürk Kağıt Fabrikasını kurarak alfabenin kitlelere ulaştırılmasını sağladı. 1925’te Selüloz ve Kağıt Sanayi görsel kültür hem yazımsal hem görsel kültür üretilmesi ve kitlelere ulaştırılmasının önüne çıkıyor.”

“SANAYİ-İ NEFİSE’DEN İSTANBUL DEVLET GÜZEL SANATLAR AKADEMİSİNE “

Bayraktar, Sanayi-i Nefise’nin İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi oluşumuna değinerek “Sanayi-i Nefise’den bir değişim oluyor. İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisinin hocalarına baktığımızda özellikle resim ve çevre branşlarında Şişli Atölyesi ve çevresindeki entelektüel alan oraya hoca olmuştur, Şişli atölyesine ev sahipliği yapmış yine aynı şekilde Vedat Tek evinde sergi düzenlenmiştir. Bunlar iyice Devlet Güzel Sanatlar akademisine hoca olarak geçiyor” diye konuştu.

MERT ERİŞKİN