EDİRNE ULAŞIMINDA 65 YAŞ ÜSTÜ İÇİN KARAR
Edirne Belediye Başkanı Recep Gürkan, Türkiye Özel Halk Otobüsleri Birliği’nin 65 yaş ve üstü vatandaşlar ile ilgili her ayın 1 ile 4’üncü günlerinde ücretsiz taşıma kararı ile ilgili açıklama yaptı. Edirne Belediye Başkanlığı makamında düzenlenen toplantıya Edirne Toplum Ulaşım Sistemi (ETUS) Başkanı Hakan Giyik, Edirne Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası Başkanı Ali Şahin ve Edirne Umum Servis Araçları İşletmecileri Odası Başkanı Göksel Çakman da katıldı.
Gürkan, toplantıda Edirne’de toplu ulaşım sistemine Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Edirne Belediyesi’nin desteklerini açıkladı. Ulaşım esnafının yaşadığı sorunlara dikkat çeken Gürkan, toplantıya katılan Giyik, Şahin ve Çakman’a da söz verdi. Gürkan, Türkiye Özel Halk Otobüsleri Birliği’nin kararının Edirne’de geçerli olmayacağını açıkladı.
“SORUNU ÇÖZMESİ GEREKENLER ÇÖZÜMDEN UZAK DURDULAR”
Gürkan, Türkiye’de 65 yaş ve üstü vatandaşların toplu ulaşımı ücretsiz kullanması uygulamasının yıllardır tartışıldığını belirterek; “Ülkeyi yönetenler bugüne kadar ısrarla bu konuya sağlıklı bir çözüm getirmediler. Top hep ateş topu olarak birilerinin kucağına atıldı. Taşımacı esnafının, yerel yönetimlerin, vatandaşın kucağına atıldı. Ama bu işi asıl çözmesi gerekenler ya da bu işi sorun haline getirenler, hep çözümden uzak durdular. Böyle bir problem yıllardır yaşadık, yaşamaya da devam ediyoruz. Geçtiğimiz hafta Türkiye Özel Halk Otobüsleri Başkanının bir açıklaması oldu; ‘65 yaş ve üzerini, devletin verdiği destek 2 gün taşımamıza yetiyor. 2 gün de biz kendi cebimizden taşıyacağız. Ayda 4 gün taşıyacağız, ondan sonra taşımayacağız’ diye. Bu yine alevlendi” ifadelerini kullandı.
“TAŞIMAYA DEVAM EDECEĞİZ”
ETUS Başkanı Hakan Giyik ise toplu ulaşımda ücretsiz binişlerin, esnafın kanayan yarası olduğunu söyleyerek; “Bu uygulama, 2014’ün Mart ayında başladı. O dönemde devlet destek açıkladığında asgari ücret 930 TL civarındaydı, biz 600 TL destek alıyorduk. Yani 3’te 2’sini alıyorduk. Şu anda geldiğimiz noktada yüzde 10’u gibi alıyoruz. Almamız gereken destek 9-10 bin TL gibi ama 2 bin 700 TL aylık destek alıyoruz. Günlük 8 bin 500 olan biniş sayısı Pazartesi ve Cuma günleri 10 binleri buluyor. Rakam olarak baktığımızda 160-170 bin arası çok ciddi bir rakam ortaya çıkıyor. ETUS olarak bugüne kadar hep taşıdık, taşımaya da devam edeceğiz” dedi.
“SEKTÖR BATMAK ÜZERE”
Türkiye’de 12 ildeki belediyelerin toplu ulaşıma destek verdiğini açıklayan Giyik; “Biri de biziz. Hem 65 yaş ve üzeri vatandaşlarımız, hem de biz şanslıyız. Başkanımıza teşekkür ediyorum. Şu anda Edirne Belediyesi’nin bize verdiği destek yüzde 60’larda. Ama devletin verdiği yüzde 12-13’lerde. Devletle beraber toplam yüzde 75 gibi bir destek alıyoruz. Yüzde 25 de taşıdığımız vatandaşlarımıza helal olsun. Biz bu şekilde idame ettiririz. Ama diğer illerde arkadaşlar taşımıyorlar. Tepkiler de gittikçe yükseliyor. Bakan dün açıklama yapmış; ‘Vatandaşlarımızı mağdur etmeyeceğiz. Destek veren belediyelerimize teşekkür ediyoruz. Vermeyenler de destek verenleri örnek alsın’ diye. Şu anda belediyeler destek vermezse sektör batmak üzere. Başkanımız son mecliste bize yılbaşına kadar destek açıkladı. Bu şekilde ayakta duruyoruz ama durum ciddi. Bu işin geri dönüşü olacağını tahmin etmiyorum. Çünkü 15 Ekim’de yaptığımız toplantıda, ‘4 gün ücretsiz taşıyacağız, 26 gün de ücretli taşıyacağız’ kararı çıktı. Tüm esnaf da buna uygunluk verdi. O toplantıda 81 ilden 160’a yakın kooperatif vardı ve orada böyle bir karar çıktı. Geri dönüş olacağını sanmıyorum. Bakanlık yetkililerinden de destek bekliyoruz. Şu anda devlet tarafından almamız gereken destek asgari ücret kadar olması lazım” sözlerine yer verdi.
“DESTEKLER OLMASAYDI ETUS OLMAZDI”
Edirne Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası Başkanı Ali Şahin de esnafın 2 yıllık pandemi sürecinde yaşadıklarına dikkat çekerek; “Bu konuda devletimiz her esnafa aynı ölçüde katkı verdi ama pandemide bu durum bazı esnaf gruplarının lehine oldu, daha iyi para kazandılar. Ama biz bunlarla ilgili daha büyük yaralar aldık. 2 yıldan beri aldığımız yaraları örtmeden 65 yaş üzerine bindi. 10 yıldan beri taşıyoruz ama artık yerel yönetimlerin bize vereceği destekler olmadığı takdirde biz bu işi yapamayız. Belediye başkanımız bugüne kadar hep destek olmaya çalıştı. Olmasaydı zaten Edirne’de ETUS diye bir toplu ulaşım sistemi olmazdı. Çünkü yürütme şansımız yok. Pandemi döneminde çalışarak zarar eden tek esnaf grubu toplu ulaşım ve servis araçlarıdır. Diğer esnaflar dükkan kapadı, çalıştı ve zarar etmedi. Biz bu zararı tolere edemeden tekrar üzerimize yükler binmeye devam ediyor. Merkezi hükümetle bu konuyla ilgili federasyonumuz görüşmeler yapıyor ama bugüne kadar herhangi bir sağlıklı cevap alamadık. Bakanlığın bu konuyla ilgili açıklayacağı desteklerle toplu ulaşımı tekrar eski günlerine döndürmeyi istiyoruz” dedi.
“DEVLETTEN DESTEK BEKLİYORUZ”
Edirne Umum Servis Araçları İşletmecileri Odası Başkanı Göksel Çakman ise pandemide en çok yara alan esnafın servisçiler olduğunu belirterek; “Biz servisçiler olarak pandemide en çok yara alan, kontak kapatan esnaf olduk. Esnaf olarak devletten destek bekliyoruz. Çünkü araç fiyatları çok yükseldi ve bizde yaş sınırı var” ifadelerine yer verdi.
“1 GÜNDE TAŞINAN YOLCU SAYISI 62 BİN 500”
Konuşmaların ardından Gürkan, ETUS’un biniş ve sefer sayılarını açıklarken; “ETUS’un günde ortalama sefer sayısı 2 bin 228’dir. Günlük seferlerde toplam yaptıkları kilometre 28 bin 360 kilometredir. Kilometre başına da 11 TL yakıyor. Bir günde taşınan ortalama yolcu sayısı 62 bin 500’dür. Bu binişlerin günlük ortalama 7 bini ücretsiz. Günlük ortalama çalışan araç sayısı 175 ile 180 arasında değişiyor. Sefer başı ortalama yolcu sayısı 28 kişidir. Araçlarımızın kapasitesi 40 ile 59 kişi arasındadır” dedi.
“ENFLASYONUN PATLAMASIYLA 2 BİN 700 TL’YE ÇIKARILIYOR”
Gürkan, hükümetin 2015 yılının Nisan ayında toplu ulaşıma 600 TL destek vermeye başladığını hatırlatırken; “Destek hiçbir artış olmadan 3 yıl 2 ay 600 TL olarak ödendi. O dönem kanunda olmadığı için biz de destek veremedik. Haziran 2018’de 600 TL, 800 TL’ye çıkarılıyor. Aradan 4 yıl daha geçiyor, Nisan 2022’de bu rakam 800 TL’den bin 200 TL’ye çıkarılıyor. Bu arada biz de devreye girdik. Aradan 1 yıl geçiyor, Nisan 2023’te bin 800 TL’ye çıkarılıyor. Enflasyonun patlamasıyla beraber Temmuz 2023’te de 2 bin 700 TL’ye çıkarılıyor ve hâlâ devlet desteği olarak aylık çalışan araç başına bu destek veriliyor” sözlerine yer verdi.
“BELEDİYE OLARAK BUGÜNE KADAR 10 MİLYON 368 BİN TL DESTEK VERDİK”
2015 yılının asgari ücret oranına dikkat çeken Gürkan; “2015 yılında ilk destek verilmeye başladığında asgari ücret brüt bin 201 TL, net 949 TL’ydi. O zamanki destek, asgari ücretin 3’te 2’siydi. Bugün brüt asgari ücret 13 bin 414 TL, net 11 bin 500 TL’dir. Destek ise 2 bin 700 TL, yani 5’te 1’idir. Destek oranı yüzde 66’dan yüzde 20’ye inmiş. 22 Aralık 2021’de Belediye Kanunu’nda bir değişiklik yapıldı. Biz de bu tarihten itibaren desteğe başladık. 2020 yılında pandemide sadece biz Nisan ayında 106 bin TL, Mayıs ve Haziran aylarında 120 bin TL olmak üzere toplam 3 ay 346 bin 463 TL destek olduk. 2022’de Mart ayından başlayarak 10 ay boyunca ücretsiz taşınanlar için toplam 6 milyon 643 bin 707,87 TL sisteme destek verdik. 2023’te de bu desteğimizi biraz azaltarak sürdürdük. Bu yılın ilk 9 ayında da toplam 3 milyon 378 bin 746,04 TL destek verdik. Bugüne kadar vatandaşlarımızın ücretsiz taşınması için 10 milyon 368 bin 922,3 TL destek verdik” dedi.
“65 YAŞ VE ÜSTÜNÜN AYLIK MALİYETİ 2 MİLYON 126 BİN TL”
Gürkan, Edirne’de aylık ücretsiz biniş oranının yüzde 14 ile 20 arasında değiştiğini açıklarken; “Ücretsiz binişin içinde 65 yaş ve üstü binenlerin oranı yüzde 70’tir. 2023’ün Eylül ayında ücretsiz binişte sadece 65 yaş ve üstü vatandaşlarımızın maliyeti aylık 2 milyon 126 bin 914 TL’dir. Bakanlık desteği ise 440 bin 100 TL. Edirne Belediyesi’nin verdiği destek de 1 milyon 281 bin 573 TL’dir. Belediye desteğinin maliyeti karşılama oranı yüzde 60, bakanlık da yaklaşık yüzde 15’ini karşılıyor. Toplam destek oranı yüzde 75. Geriye kalan yüzde 25’lik kısmı ise araç sahipleri kendileri karşılıyorlar” ifadelerine yer verdi.
“EDİRNE’DE ÜCRETLE BİNME UYGULAMASI OLMAYACAK”
Edirne’de toplu ulaşıma ücretsiz binişlerin devam edeceğini açıklayan Gürkan; “Edirne’de hepimiz hem 65 yaş ve üstü vatandaşlarımızı, hem de şehit yakınları, gaziler, engelliler ve diğer ücretsiz binenleri mağdur etmemeye karar verdik. Birçok şehirde başlayan 2-4 gün ücretsiz binip, ondan sonra ücretle binme uygulaması Edirne’de olmayacak. Vatandaşlarımızın yanında olduk, bundan sonra da yanında olmaya devam edeceğiz. 65 yaş ve üstü vatandaşlarımıza seslenmek istiyorum; sizin binişlerinizin yüzde 15’ini Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, yüzde 60’ını da Edirne Belediyesi, yüzde 25’ini de toplu taşıma firması karşılıyor. Böyle bir uzlaşmaya ulaştık. Dolayısıyla Edirne’de 65 yaş ve üstü vatandaşlarımız gönül rahatlığıyla toplu taşıma araçlarını kullanmaya devam edebilirler. Ama abartmasalar iyi olur. Bazen günde 18 kere binen vatandaşımıza da rastlıyoruz. Hayırlısı olsun” diye konuştu.
UĞUR AKAGÜNDÜZ
