Prof. Dr. Kantarcı’dan taş ocaklı sel uyarısı: “YAŞAYACAK MIYIZ YOKSA GÖÇ EDECEK MİYİZ?”
İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Toprak İlmi ve Ekoloji Anabilim Dalı emekli Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet Doğan Kantarcı, Trakya bölgesindeki Kırklareli ile Lüleburgaz ve Çorlu ilçelerinde ortaya çıkan hava sıcaklığı ve yağış değişimlerini anlattı.
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Makina Mühendisleri Odası Edirne Şubesi’nin düzenlediği Trakya’da Sanayişleşme ve Çevre Sempozyumu’nun Kırklareli’de düzenlenen ilk programında Prof. Dr. Kantarcı, ‘İklim değişikliği sürecinde Kırklareli ve çevresindeki orman ve su kaynakları’ konulu sunum yaptı. Kantarcı, sunumunda Istranca dağları ve yeraltı suyunun önemine dikkat çekerken; bölgede açılan maden ocaklarının özellikle yüksek yağışlarda meydana getirebileceği selleri açıkladı. Kırklareli ile Lüleburgaz ve Çorlu ilçelerinin hava sıcaklıkları ile yağış değişimlerini açıklayan Kantarcı, bölge ile ilgili uyarılarda bulundu.
“YERALTI SUYU BİZİM CAN DAMARIMIZDIR”
Istranca dağlarınun, kuzeyden boğaza kadar uzandığını belirten Kantarcı; “İç Trakya’ya inen yamaçlarında kireç taşları var. Ortasında da İç Trakya ovaları yer alır. İç Trakya dediğimiz yer, alçak ova, 200 metrenin altındadır. Yeraltı suyu, bizim için can damarımızdır. Trakya’da çok tuhaf bir durum var. Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Türkiye’nin her tarafına yeni yazıcı istasyonlar kurdu, Trakya’da yok. Pınarhisar, Demirköy’de istasyonlar çalışmıyor. Geçen gün İğneada’da yüksek yağışta sel oldu, meteorolojiden bilgi yok. Saray’da yok. Kırklareli, Lüleburgaz, Çorlu, Edirne ve Tekirdağ’da istasyonlar var. Bu değerlerle iklim analizi olmaz” ifadelerini kullandı.
“SICAKLIKLAR ARTTIKÇA BİRDEN BİRE YÜKSEK YAĞIŞ OLUYOR”
Kantarcı, Kırklareli’nde değişen hava sıcakları ve yağış oranlarını açıklarken; “Kırklareli’nin sıcaklık değerlerine baktığımız zaman; 1929-70 döneminde yıllık ortalama sıcaklık 13,2 derecedir. 2007-2022 döneminde ise 14,4 derece. Sıcaklığın artış miktarı 1,2 santigrat. 1970’lerin sonundan itibaren geldiğimiz durum budur. Kırklareli’ndeki yağışlarda düzenli bir durum yok. 1929-70 döneminde 575,8 mm iken; 2007-2022 döneminde 648,9 mm olmuş. Bunun çok fazla farkı yok. Ancak burada aylara göre yağış dağılımına baktığımız zaman, 2007-2022 arasındaki yağış dağılımlarında 6, 9 ve 10’uncu aylarda yüksek yağış söz konusudur. Aslında yıllık ortalamaları aldığınızda yağış değişmemiş gözüküyor ama yağış değişiyor. Çünkü sıcaklıklar arttıkça birden bire yüksek yağış oluşuyor” dedi.
İĞNEADA’DAKİ SELE DİKKAT ÇEKTİ
Yüksek yağışların sele neden olduğunu söyleyen Kantarcı; “Yüksek yağışlar toprağa girmiyor, sel olarak akıyor. Bu yüzeysel akışların, bizim yeraltı sularımıza faydası yok. Örneğin; İğneada’daki seli inceledim. Sel gelen derenin havzasında, yukarıdaki kayın ormanlarında yüzeysel akış izi yok. Su seviyesi 5-6 metreye çıkmışken yanındaki ormanda yüzeysel akış izi yok. Bu yüksek yağışı ormandan toprağa sızdırabiliyorum ama taş üzerinden hiçbir yere sızmaz. Ancak sel olur” sözlerine yer verdi.
HAMİTABAT TERMİK SANTRALİNİ HATIRLATTI
Kırklareli’nin Lüleburgaz ilçesindeki değişen hava sıcakları ve yağış oranlarını açıklayan Kantarcı; “Lüleburgaz’da çok ilginç bir durum var. Burada 1929-70 döneminde 13,2 santigrat sıcaklık, 2007-2022 döneminde 14 derece. Aradaki fark 0,8 derece. Fakat ilginç bir olay var; 1994-2006 arasındaki sıcaklık 14,3 derece. Yani 0,3 derece daha yüksek. Ne oldu da böyle aşağıya indi? Hamitabat termik santrali satıldı, termik santral yenilendi ve daha düşük sıcaklıkta yakılıyor. Daha az karbondioksit çıkarıyor. Daha az gaz ile daha yüksek enerji çıkartılıyor. Bu durum termik santralin etkisidir. Lüleburgaz’daki yağışlarda da dikkat çekici bir durum var. 6, 9 ve 10’uncu aylarda yüksek yağışlar var. Bunlar, Lüleburgaz’da sellere sebep olan yağışlardır” dedi.
“ÇORLU BETON ÇÖLÜNE DÖNÜŞTÜ”
Kantarcı, Tekirdağ’ın Çorlu ilçesinde değişen hava sıcakları ve yağış oranlarını açıklarken; “Çorlu’da 1929-70 döneminde hava sıcaklığı, meteoroloji istasyonu yüksek olduğu için 12,2 derece. Ama 2007-2022 döneminde 14,3 derece. Fark 2,1 derece. Çorlu daha fazla ısınmış. Çünkü etrafında sanayi var. Çorlu betonlaştı, beton çölüne dönüştü. Meteoroloji istasyonu da bunun içindedir. Ama bütün olayın içinde yüksek yağışlar var. Yüksek yağışlara baktığımızda, Kırklareli’de yüksek yağışların tekerrür oranı her yıl. Ama bunların içinde en çoğu 40-50 mm’lik sağanak yağışlardır. Kırklareli bu bakımdan daha sakin görünüyor. Ama Lüleburgaz öyle değil. Lüleburgaz’da tekerrür oranı yüzde 87. 40-50 mm’lik yüksek yağışlar yüzde 40’tadır. Fakat son yıllarda 2 durum var; 90-120 mm ve 120 mm’nin üzerinde 2 tane yüksek yağış var. Sel oluyor. Çorlu ise Kırklareli’ye benziyor. Lüleburgaz’da daha yüksek yağışlar ve daha sık tekerrür var. Kırklareli ve Çorlu’da 100 mm’nin üzerinden çıkan yağış yok. Neden? Hamitabat termik santrali var” ifadelerine yer verdi.
“BENİ KİREÇ TAŞI DEĞİL KÖYLÜNÜN TARLASI İLGİLENDİRİYOR”
Sunumunun sonunda uyarılarda bulunan Kantarcı; “Kireç taşı olan bölgede ormanı yok ederseniz, taş ocağından sel oluşur. Kırklareli’de arkadaşlarımızın yıllardır mücadele ettiği konu budur. Biz burada yaşayacak mıyız, yoksa buradan göç edecek miyiz? Suyumuza sahip çıkmak zorundayız. Beni kireç taşı fabrikası ilgilendirmiyor. Beni aşağıdaki ekmeğini yediğim köylünün tarlası ilgilendiriyor. Biz ancak bunlarla halkımızın buradaki devamlılığını sağlayabliriz. Biz bunu sağlarsak buradaki hükümranlığımız devam eder. Yoksa gençler göçüp gider” diye konuştu.
UĞUR AKAGÜNDÜZ
