Lalapaşa’nın Vaysal köyünde ‘ÇED gerekli değildir’ kararı verilmesinin ardından kooperatif tarafından açılan dava ile iptal edilen kalker ocağı projesine şirket yeniden başvurdu. Vaysal köylüsü, projeye yeniden dilekçe ile itiraz etti.
Edirne’nin Lalapaşa ilçesine bağlı Vaysal köyünde Cantaş İnşaat ve Ticaret Limited Şirketi tarafından yapılması planlanan kalker ocağı ve kırma eleme tesisi projesine Edirne Valiliği’nin ‘Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) gerekli değildir’ kararını hukuk yoluyla iptal ettiren köylü, yeni bir proje ile karşı karşıya kaldı.
Vaysal Köyü Tarımsal Kalkınma Kooperatifi tarafından Edirne İdare Mahkemesi’nde açılan davanın ilk duruşması 27 Eylül Çarşamba günü görülürken; mahkeme, ‘ÇED gerekli değildir’ kararını iptal etti. İptal kararına sevinen köylünün mutluluğu kısa sürdü. Cantaş İnşaat ve Ticaret Limited Şirketi, köyde yeni bir kalker ocağı için Edirne Valiliği’ne başvuru yaptı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ÇED Müdürlüğü tarafından yapılan duyuruda, kalker ocağı projesi için 8 Kasım 2023 tarihinde ÇED sürecinin başlatıldığı açıklandı.
Vaysal Köyü Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, projenin ÇED sürecinin başlatılmasının ardından köyde ve bölgede projeye karşı imza kampanyası düzenledi. Vaysal Köyü Tarımsal Kalkınma Kooperatifi Başkanı İbrahim Karapoyraz ve köylüler, bugün Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Edirne İl Müdürlüğü’ne gelerek, bölgedeki 8 ayrı köyden muhtarlığın, 4 kooperatifin, Lalapaşa Ziraat Odası’nın ve Lalapaşa merkez mahalle muhtarlığının imzalı itiraz dilekçelerini ilettiler.
“BÖLGEDE 3 ADET DOĞAL SU KAYNAĞI VAR”
Karapoyraz, itiraz dilekçelerini iletmeden önce basın mensuplarına yaptığı açıklamada, bölgedeki doğal su kaynaklarına dikkat çekerek; “Kazanmış olduğumuz bir davanın dilekçelerini yeniden vereceğiz. Fakat bu bilimsel ve hukuksal olarak kazanılmış aynı yere tekrar nasıl müracaat ettiler? Bu proje, doğaya zararı olacağı kanıtlanmış. Tekrar nasıl verildiğini anlamıyorum. Orada doğal su kaynaklarımız var. Bizim bölgemizde 2 tane, Kalkansöğüt’te de 1 tane doğal su kaynağı var. Dinamit patlattıkları zaman bunlar zaman içinde kaybolacaklar. Doğal yaşama çok zararı var. Orada doğaya yaşayan canlılar var. İnsanlar kendilerine su satın alabilirler ama hayvanlar doğadan su çıkıyorsa içebilirler. Orada yaşam tükenecek” ifadelerini kullandı.
“PROJE ORMAN ARAZİSİNİN İÇİNDE”
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan kanunlara uyulmasını talep ettiklerini belirten Karapoyraz; “Bu alan, halk dilinde Uzuncaalan dediğimiz bölge. Aynı projeyi, çok küçük bir değişiklik yaparak tekrar talep etmişler. Biz de itiraz dilekçelerimizi vereceğiz. Bu proje, tam orman arazisinin içinde. Ayrıca yanında 2-3 metre mesafede tarım arazisi var. Ama düzenlenen raporda tarım arazisine uzak olduğu söyleniyor. Biz bu ocağın burada açılmasını istemiyoruz. Bu konuda Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Valiliğin duyarlı olacağına inanıyoruz. 8 köy muhtarı, 4 kooperatif, Lalapaşa Ziraat Odası ve Lalapaşa merkez mahalle muhtarı imza verdi. Hepsi bu olaya karşı çıkıyor ve çevreye zararlı olacağını söylüyor” dedi.
“HAYVANCILIĞA EN MÜSAİT ALANLARDAN BİRİ”
Vaysal Köyü Tarımsal Kalkınma Kooperatifi önceki dönem Başkanı Naif Özdoğan ise Vaysal köyündeki maden ocakları faaliyetlerinin kooperatif başkanlığı görevinde bulunduğu yıllarda başladığını söyleyerek; “2008 yılından beri mücadelemiz devam ediyor. Kazandığımız davalar da hükümsüz kalıp yeni baştan, yeni saldırılarla karşılaşıyoruz. Bizim gidecek başka bir yerimiz de yok. Bölgemiz, hayvancılığa en müsait alanlardan biri. O bölgede birinci kalitede bal çıkarılıyor. Bitki örtümüz, aromatik bitkilerle dolu. Öyle bir orman yapımız var. 2 tane su kaynağımız vardı, bölgedeki 7-8 köyü idare ediyordu. Taş ocakları geldikten sonra o bölgeye üçüncü kaynağımızı açtık. Üçüncü kaynak sadece bizim köyü idare etmez oldu. Su kaynaklarının oluştuğu bu alanlar kuruduğu zaman bizim hayvancılık yapılamayacak. O alanlar bizden çok hayvanlarımızın faydalandığı alanlardır. Biz hayvancılıktan kazanıyoruz. Bu kazandığımız davaların üzerine taş ocaklarını yönetenler yeni saldırılarla geliyorlar. Çok rahatsızız. Araçlarının sıklığından dolayı can güvenliğimiz yok. Bunun da iptal olmasını istiyoruz. Bu bölgede taş ocaklarının faaliyetlerinin tamamen kaldırılmasını istiyoruz. Meşe ormanlarımızda kurumaya başladı. Giden yaşam alanlarımızdır. Biz, çocuklarımıza daha temiz bir dünya bırakmak için mücadele veriyoruz” sözlerine yer verdi.
PROJE TANITIM DOSYASINDA NE VAR?
Projenin tanıtım dosyasında verilen bilgiye göre; Vaysal köyü sınırlarındaki 99,94 ha’lık II-A grubu RN:89349 nolu ruhsat alanında 2 poligonda toplam 24,47 ha’lık alanda yıllık 1 milyon 150 bin ton kapasite ile kalker ocağı işletilmesinin planlandığı belirtildi. Proje alanında günde 3 bin 96,15 ton tüvenan malzemenin stok alanından 35 tonluk sefer kapasiteli kamyonlar ile taşınacağı belirtilen dosyada, stok-asfalt yol arası ortalama toplam 4 bin metrelik nakliye güzergahında günlük ortalama 89 kamyonun sefer yapacağı açıklandı.
DELME PATLATMA İLE ÜRETİM YAPILACAK
Dosyada, ocak alanlarında delme patlama ile üretim gerçekleştirileceği açıklanırken; yılda 80 defa gerçekleştirilecek her patlatmada 77 deliğin delineceğine, her bir delikte ise 52,50 kilogramı ANFO ve 1 kilogramı dinamit olmak üzere toplam 53,50 kilogram patlayıcının kullanılacağına yer verildi. Dosyada ayrıca proje için 2022 yılında yürütülen ÇED mühendislik çalışmaları doğrultusunda 14 Aralık 2022 tarihinde ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararının verildiğine dikkat çekilirken; kararın, açılan dava sonrasında Edirne İdare Mahkemesi’nin 2023/246 Esas numarası ve 2023/2560 karar numarası doğrultusunda iptal edildiğine yer verildi. Dosyada ayrıca proje alanının, Tekirdağ-Kırklareli-Edirne 1/100.000 Çevre Düzen Planında orman alanları içerisinde yer alması dikkat çekti.
UĞUR AKAGÜNDÜZ