CHP İl Genel Meclisi Grup Sözcüsü Mustafa Üstün, TMO’nun açıkladığı 2024 dönemi hububat alım fiyatlarını meclis kürsüsünden protesto ederek; “Bugün itibariyle Türk çiftçisi idam sehpasına kondu ve sehpanın altındaki sandalye çekildi” dedi.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Edirne İl Genel Meclisi Grup Sözcüsü Mustafa Üstün, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Genel Müdürlüğü tarafından açıklanan 2024 dönemi hububat alım fiyatına tepki gösterdi.
İl Genel Meclisi’nin bugün düzenlenen toplantısında gündem maddeleri öncesi gündem dışı söz alan Üstün, buğday çiftçinin maliyet hesabını yaparak, giderlerine dikkat çekti. Üstün, TMO Genel Müdürlüğü tarafından açıklanan hububat alım fiyatını protesto ettiğini söylerken; Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) Edirne İl Genel Meclisi Grup Sözcüsü Mutlu Kırman da Üstün’ün hesabının doğru olduğunu belirtti.
BUĞDAY MALİYET HESABI YAPTI
Türkiye’de dün itibariyle buğday taban fiyatının açılandığını söyleyen Üstün; “Bugün itibariyle Türk çiftçisi idam sehpasına kondu ve sehpanın altındaki sandalye çekildi. Yuvarlak hesap bir buğday maliyeti yapalım. Ortalama 80 kilo gübre kullandığımızda bugün bin lira yapar. Başlangıçtan bitişe kadar 10 litre mazot kullandığımızda bugünkü parayla ortalama 400 lira yapar. Zirai ilaçlara geldiğimizde; en düşük ilaçları kullandığımızda ortalama 600 lira ilaç maliyeti yapar. 600 lira da biçimle tohum hesabı yapıyoruz. Toplam 2 bin 600 lira yaptı. Kendi tarlamız ise dekarda 2 bin 600 lira maliyet oluyor. Eğer kiraya da işliyorsak bu tarlayı ortalama da bin lira kira parası verdiğinizde 3 bin 600 lira yapıyor. Ortalama 400-450 kilo üzerinden buğday biçtiğimizde, bugünkü parayla 10-11 liraya verdiğimizi düşündüğümüzde 4 bin 950 lira yapar” ifadelerini kullandı.
“İŞİN İÇİNDEN ÇIKILACAK GİBİ DEĞİL”
Türkiye'nin buğday ortalamasına dikkat çeken Üstün; “Türkiye'nin buğday ortalaması 210 kilo. Sadece Türkiye sadece 2013 yılında 270 kilo ortalamayı yakalamış durumda. 450 kilo aldım. 4 bin 950 lira yapıyor. Masrafları düştüğümüzde geriye 2 bin 300 lira gibi bir şey kalıyor. Bu da tarla kendisinin tarlasıysa kalıyor. 1 dekardan kazandığımız para 2 bin 300 lira. Bu para bizim cebimizde kalmıyor. Çiftçilikte hep gözden kaçırılan bir nokta var. Bugün çıkardığımız parayı, bugün aldığımız buğday paraları için önümüzdeki sezona da hazırlanmak zorundayız. Çünkü tekrar bir ekim dönemi başlayacak. Onun için de bir maliyet harcayacağız. Şu anda işin içinden çıkılacak gibi değil. Allah çiftçilerimizin ekonomik olarak yardımcısı olsun” dedi.
“TARIMDA DEVAMLILIK BİTMİŞ DURUMDADIR”
Üstün, Edirne genelinde arazi ortalamalarına bakıldığında ilçeler içinde en fazla işlenebilir arazinin olduğu yerin Uzunköprü olduğunu belirterek; “Ortalama 100 dönümdür. Ortalama 100 dönüm buğday eken bir çiftçi, eğer çocukları varsa, yan bir geliri yoksa nasıl geçinecek? Bu paralarla nasıl işin içinden çıkacak? İşi nasıl ilerletecek? Bu maliyetin içinde bir de amortisman giderleri yok. Yani traktörün yıpranması, kullandığın ekipmanların yıpranmaası ve yenilenmesi gibi. Yaklaşık olarak 500 lira da amortisman gideri koymamız lazım. Bu şartlarda Türkiye'de açıklanan buğday fiyatlarıyla tarımda sürdürülebilirlik ve devamlılık bitmiş durumdadır. Çiftçilerimizin 2025 ekim yılına hazırlanırken hangi şartlarda tarlalarını ekeceklerini ben düşünemiyorum” sözlerine yer verdi.
“BAŞKA GELİRİ OLANLAR ÇİFTÇİ DEĞİL”
Kendisinin de çiftçi olduğunu söyleyen Üstün; “Türkiye'de şöyle bir nokta da var. Tarımla uğraşanlar, sadece tarımdan geliri olanlar çiftçidir. Ama tarım yaparken diğer taraftan başka bir gelirleri olanlar için ben çiftçi olduklarını söylemiyorum. Onlar çiftçi değil. Bir taraftan tüccarlık yapıyor veya memur veya başka bir geliri var. O çiftçi değil. Onunla geçinmiyor. Benim 4 nüfusum, 2 tane çocuğum okula gidiyor. Ben 50 ton buğdayı kenara koymak zorundayım. Bu 50 ton buğday, benim sadece 1 yıl içinde geçineceğim harçlığım. Çünkü 2 tane Bağkur ödüyorum. Evimin masrafları, diğer giderlerim yaklaşık olarak 50 ton buğdayı sadece kenara koymam lazım. Ben bununla geçinmek zorundayım. Benim başka bir alternatifim yok” dedi.
“FİYATLARI KABUL ETMİYOR VE PROTESTO EDİYORUZ”
Üstün, bu yıl bölgedeki tarım sektöründe büyük bir eleğin çalışacağını söyleyerek; “Yüzde 30’luk bir kesimin, özellikle küçük aile işletmeleri, küçük çiftçilerin bu işi sürdürebileceğine inanmıyorum. Geçen yıla baktığımızda, hiç olmazsa enflasyon bazında bir fiyat açıklanması lazımdı. Yüzde kaç zam geldi geçen yılki fiyata? Geçen yıl bugün mazot kaç paraydı? Çok trajik bir durumun içindeyiz. Buradan bu fiyatları kabul etmiyoruz ve protesto ediyoruz. Ne olursa olsun fiyatların revize edilmesi, tekrar değerlendirilmesi lazım. Yoksa çiftçiyi büyük bir batağa sürükleyeceğiz” ifadelerine yer verdi.
“TRAKYA ÇİFTÇİSİ AÇIKLANAN FİYATTAN BUĞDAY SATAMAYACAK”
Trakya bölgesindeki çiftçinin açıklanan fiyatlardan da buğday satamayacağını belirten Üstün; “Trakya'da ekilen buğdayların yüzde 80’i yumuşak çeşittir. Değerler tutmadığında geçen yıl 8,250’ye alım fiyatı olduğu dönemde ben yaklaşık olarak 48 ton buğdayımı 7,40 liraya verdim. Proteinleri düşük geldi. 45 gün vade. Pazartesi günü Trakya'nın genelinde orak sıradan başlar. TMO’nun açılması büyük ihtimalle ayın 20’sini bulacak. Randevu alabilmesi derken 1 ay atacak zaten. Kredisi olan çiftçi ne yapacak? Malını mecburen paraya çevirmek zorunda. TMO'yu bekleyemez. Ödemesi var. Mesela benim 29 Haziran'da ödemem var. Ben bu borcumu ödeyebilmek için tüccara gitmek zorundayım. Şu anda tüccarın buğdayı borsada alacağı para 7,5 lira. Tüccar da 3 ay parayı değerlendirdiğinde mecburen o paraları almak zorunda. 7,5-8 liraya buğday satacağız. Nasıl ayakta duracak bu çiftçi? Bir önümüzdeki yıla nasıl hazırlanacak? Çünkü bir önümüzdeki yıla da hazırlanmamız lazım. 2025 için tohum, gübre, ilaç almamız lazım. Allah yardımcımız olsun ama bu fiyatları kabul etmiyoruz, protesto ediyoruz” dedi.
AK PARTİ ÜSTÜN’ÜN HESABINA HAK VERDİ
Üstün’ün konuşmasının ardından konuyla ilgili söz alan AK Parti Grup Sözcüsü Mutlu Kırman da Üstün’ün maliyet hesabı ve giderler konusunda doğru söylediğini belirterek; “Maliyetler 2 bin 500 lira, doğrudur. Ama 2 yıl çok güzel giden bir buğday piyasası vardı. Alımlar çok iyiydi. Bir de köylümüzün traktördür, tarım aletidir, bir tane değişmeyen ürünü kalmadı. Sıkıntılar var. Ama dünya piyasasındaki buğday fiyatlarını da görmek lazım. TMO'nun elindeki buğdayları da görmek lazım. Bu dönem böyle. Belki daha sonradan da bir güncelleme olabilir mi? Ona da bakmak lazım. Olur mu? Olur. Ama şu anda Mustafa Üstün doğru söyledi. Giderlerle ilgili açıklamalarına katılıyoruz. Hepsinin maliyetleri belli. Ama geçmiş dönemlerde unutmamak lazım. Çok iyi 2 yıl geçirdik. Ziraat Bankası desteklerimiz de çiftçimize göre her konuda desteği güzel. Bunları da görmemek olmaz” sözlerine yer verdi.
“TARLALARI ÖKÜZLERLE Mİ SÜRECEĞİZ?”
Kırman’ın ardından söz alan Üstün, ekipman yenileme konusuna tepki gösterek, “Bu ekipman konusuna gelirsek; gözünüzü seveyim yapmayın, tarlaları öküzlerle mi süreceğiz? Destek vermedi değil, verdi ama olması gerekir. Hayatınız boyunca bel küreği ile tarla kazdınız mı? Buğday ithalatının ayın 21’ine kadar açık bıraktılar. Bugün, dün itibariyle fiyat açıklandığında ihracatı kapatmalıydılar. İşi yine muallağa bindirdiler. Buğday ithalatı kapatmasını bundan 15-20 gün önce yapacaktılar. Çünkü herkes buğday orağına girdiğimizi biliyor. Adana’da, Şanlıurfa’da bitti. 21’inden sonra kapatacaklar. 15 Ekim'e kadar kapalı olacak. Bu ara süre içinde açılırsa daha büyük bomba patlar. TMO'nun elinde sadece şu anda Uzunköprü'de 70 bin ton mal var” diye konuştu. Üstün’ün ardından bazı meclis üyeleri de konuyla ilgili söz alarak düşüncelerini belirttiler. Konuşmaların ardından meclis toplantısı başladı.
UĞUR AKAGÜNDÜZ