Trakya Üniversitesi Doğal Afet Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Musa Uludağ, kış aylarındaki yetersiz kar yağışları, yaz aylarındaki aşırı sıcaklar ve yer altı sularının yoğun kullanımı nedeniyle Trakya'daki nehirlerin akış dengelerinin bozulduğunu söyledi.
Uludağ, iklim değişikliği, doğal ortamların bozulması, ormansızlaşma ve şehirleşmenin akarsuların doğal yapısını değiştirdiğini ifade etti.
Meriç, Tunca, Arda ve Ergene nehirlerinin Trakya'nın en önemli su kaynaklarının başında geldiğini dile getiren Uludağ, son dönemde yaşanan iklim olayları ve insan müdahalelerinden nehirlerin olumsuz etkilendiğini vurguladı.
Nehirlerdeki su akışının bozulmasının canlı yaşamını etkilediğini dile getiren Uludağ, "Akarsuyun akış dinamiği bozulunca içindeki hayvan ve bitki türleri açısında bozulmalar olur. Su içindeki oksijen oranının azalmasıyla canlıların yaşam koşulları zorlaşır." dedi.
Uludağ, küresel iklim değişikliğinin yağış rejimleri ve hava sıcaklıklarında hissedilir farklılaşmalara neden olduğunu dile getirdi.
- Az yağan kar sıcaklarla hızla eriyor
Özellikle son yıllarda kış yağışlarında azalma görüldüğünü anlatan Uludağ, şunları kaydetti:
"Akarsuların akışa geçebilmesi için yer altı su seviyesinin doygunluk safhasına ulaşması lazım. Yer altı suyunu besleyen en önemli kaynaklar kar yağışlarıdır. Özellikle son yıllarda Meriç, Tunca ve Arda'nın beslendiği yukarı havzasındaki Rodop Dağları ve diğer dağlık kütlelerde kar yağışları çok az oluyor. Bu durum yaz aylarında kar erimeleriyle beslenen bu nehirlerin yeterli suya kavuşamamasına neden oluyor. Havaların hızlı ısınması nedeniyle sınırlı miktardaki kar yağışı da çok hızla eriyor.
Bir diğer önemli faktör ise yer altı sularının aşırı kullanımı nedeniyle nehirler bu kaynaklardan beslenemiyor. Özellikle tarımsal, evsel ve sanayi kullanımı için yapılan derin sondajlar, seviyelerin düşmesini sağlıyor. Zaten beslenme gelirden daha az, bir de aşırı tüketim akarsuların seviyesinde önemli bir etkiye sahip."
Uludağ, Trakya'da ortalama sıcaklıkların son 40 yılda 2 dereceye yakın arttığını bu durumun aşırı buharlaşmaya neden olduğunu belirtti.
Sıcaklıklardaki artışında nehirleri olumsuz etkilediğini aktaran Uludağ, "Aşırı sıcaklar nedeniyle çıplak araziye düşen yağmur suyu hızla buharlaşıyor ve yer altı sularının beslenmesini olumsuz yönde etkiliyor. Aşırı sıcaklar buharlaşmayı artırıyor, bu da Trakya'da son yıllarda yaşanan kuraklığın temel nedenleri olarak karşımıza çıkıyor. Kış aylarında kar yağışının az olması, yer altı sularının yoğun kullanımı ve bununla beraber aşırı sıcaklar Trakya'daki nehirlerin akış dengesini bozdu." diye konuştu.
Doç. Dr. Uludağ, Bulgaristan'da Meriç, Arda ve Tunca nehirleri üzerine kurulu barajların da nehirlerdeki su seviyesinin düşmesine neden olduğuna dikkati çekti.
- Nehirler dip seviyede akıyor
DSİ'nin verilerine göre Tunca Nehri'nin debisi saniyede 3 metreküp, Meriç'in 53 metreküp, Ergene'nin ise 6 metreküp olarak ölçüldü.
Nehirlerdeki kuraklık nedeniyle Meriç ve Tunca nehirlerinde kontrollü sulamaya geçilmişti.