Trakya Üniversitesi Sağlık Kültür Daire Başkanlığı Biyolojik Bilimler Doğal Çehre ve Yaşam Topluluğu tarafından düzenlenen Bilim Zirvesi etkinliğinde konuşan Koç Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İbrahim Halil Kavaklı, “Uyku düzeninin değişmesi bağışıklık sistemini düşürüyor” dedi.
Trakya Üniversitesi Sağlık Kültür Daire Başkanlığı Biyolojik Bilimler Doğal Çehre ve Yaşam Topluluğu tarafından Türkan Sabancı Kültür Merkezi’nde düzenlenen Bilim Zirvesi etkinliğinde konuşan Kavaklı, DNA Onarımı ve Sirkadiyen Ritim hakkında açıklamalarda bulundu.
“HÜCRENİN FALİYETLERİNİ KONTOL EDEN BİR PROTEİN BULDUK”
Yapmış olduğu araştırma hakkında bilgi veren Kavaklı, “DNA dediğimiz bütün canlıların kalıtım materyali. Bu kalıtım materyal birçok hasara uğruyor. Bu hasarlar giderilmediği takdirde canlılar ölüyor. İşte bu hastaları gideren tüm mekanizmalara DNA onarım mekanizması diyoruz. DNA onarım mekanizmasından ben zaman içerisinde biyolojik saati incelemeye başladım. Onun da temel sebebi şu; DNA onarımını yapan enzimlerden kripto krom dediğimiz proteinlerden bir tanesinin biyolojik saati düzenlenmede önemli olduğunu gördük. Zaman içerisinde bu kripto krom nasıl biyolojik saati düzenliyor ona yönelik çalışmalar yaptık. O anlamda şunu bulduk aslında. Biyolojik saati düzenleyen kripto kromun 24 saatlik zaman diliminde hücrenin faaliyetlerini kontrol eden bir protein olduğunu biz bulduk aslında” diye konuştu.
“GRİBAL ENFEKSYON BİLE İNSANI ETKİLİYOR”
Uyku düzeninin bozulmasının sağlık sorunlarını beraberinde getirdiğini belirten Kavaklı, “Biyolojik saat nedir? Derseniz, 24 saatlik zaman diliminde hangi genlerin ya da hangi organların ne kadar çalışmasını belirten, dikte ettiren bir sistem diye tanımlayabilirsiniz o anlamda. Şimdi zaman kavramı olmazsa organlar hangi zaman dilinde ne kadar çalışacağını bilemez duruma geliyor. Bilemez duruma geldiği zaman da organa bağlı olarak işte diyabet olsun ya da kanser olsun ya da akıl sağlığı olsun depresyon olsun. Hatta Alzheimer hastaları bile belli bir dönemde uykuya giremiyor. Onlarda da zaman kavramı kayboluyor. Şimdi o yüzden eğer zaman olmazsa organlar ne zaman çalışması gerektiğini bilmezse bu o doğal olarak bir hastalığa sebebiyet verecek. İşte bu hastalıkların başında kalp krizi de onlardan bir tanesidir. Diyabet onlardan bir tanesidir. Akıl sağlığıyla ilgili bütün hastalıklar da bunlarla ilişkili olduğu çalışmalar göstermiş. Tabii en önemlisi uyku. Eğer bizim saatimiz düzgün çalışmazsa biyolojik saatimiz, uyku düzenimiz de değişmeye başlıyor. Uyku düzeni değiştiği zaman bağışıklık sistemi çöküyor. Bağışıklık sistemi de çökerse en ufak bir gribal enfeksiyon bile insanı derin şekilde etkileyebiliyor o anlamda” ifadelerine yer verdi.
“ZAMAN BOZULMASINI ENGELLEYEBİLECEK MOLAKKÜLLERİ BULMAYA ÇALIŞIYORUZ”
Zaman bozulmasını engellemek için çalışmalar yaptığını açıklayan Kavaklı, “Benim çalışmam 2 ana başlık altında toplanıyor. Bunlardan bir tanesi zaman nasıl çalışıyor hücrede? Halen bilmediklerimiz var. Moleküler düzeyi. Onu anlamaya yönelik çalışmalar yapıyorum. 2’nci grupta ise zaman bozuluyor. İnsanlar da sonuçta mutasyonlardan ya da çevresel faktörlerden biz zamanın bozulduğunu biliyoruz. Bu zaman bozulmasını engelleyebilecek moleküller bulmaya çalışıyoruz. Temelde yaptığımız şey bu” şeklinde konuştu.
MERT ERİŞKİN