Trakya Üniversitesi’nde düzenlenen Cumhuriyet’in 100’üncü yılında Türk-Yunan nüfus mübadelesini yeniden düşünmek konulu panelde konuşan Rektör Erhan Tabakoğlu, Balkanlar’daki Türk ve Müslüman nüfusun soykırıma varan müdahalelere maruz kaldığını söyledi.
Trakya Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi tarafından Cumhuriyet’in 100’üncü yılında Türk-Yunan nüfus mübadelesini yeniden düşünmek konulu panel düzenlendi.
Trakya Üniversitesi Merkez Kütüphanesi’nde düzenlenen panele; Trakya Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Nurten Çetin, Edirne Belediye Başkan Yardımcısı Dr. Ertuğrul Tanrukulu, Edirne İl Kültür ve Turizm Müdürü Kemal Soytürk, Saadet Partisi İl Başkanı Av. Sinan Tekin, akademisyenler, öğrenciler ve vatandaşlar katıldı.
Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, silah arkadaşları ve tüm şehitler anısına bir dakikalık saygı duruşu ve İstiklal Marşı’nın okunması ile başlayan panelde Cumhuriyet’in 100’üncü yılında Türk-Yunan nüfus mübadelesi sergisi ve fotoğraf sunumu gerçekleştirildi.
“SAVAŞLAR MÜBADELE KARARINDA ETKİLİDİR”
Panelin açılış konuşmasını Prof. Dr. Nurten Çetin yaptı. Çetin, mübadelenin değiş tokuş anlamına geldiğini belirterek; “Mübadil ise başkasının yerine getirilmiş demektir. Genellikle savaşlar sonrasında ortaya çıkan göçler, yine savaş sırasında yaşanan göçler, mübadele kararlarının alınmasında etkilidir. Elbette ki göçlerin ekonomik ve siyasi nedenleri olmak üzere birçok nedenleri vardır. Göçler, devletlerin etnik ve dini yapılarını büyük ölçüde etkilemekle beraber nüfus siyasetlerinde de etkisini gösterir” ifadelerini kullandı.
“1783’TEN 1913’E KADAR 5 MİLYON KİŞİ OSMANLI’YA GÖÇ ETTİ”
Osmanlı topraklarında ilk Müslüman göçünün 1783-84 yıllarındaki Kırım Savaşı ile başlatığını söyleyen Çetin; “Kesintisiz şekilde devam eden bu göçlerin, Cumhuriyet döneminde de belirli aralıklarla süregeldiğini görmekteyiz. Verilen rakamlara baktığımızda; 1783’ten 1913’e kadar yaklaşık olarak 5 milyon kişi, Osmanlı topraklarına göç etmiştir. Osmanlı Devleti’nin Balkanlar’daki hakimiyetinin sona ermesiyle birlikte imparatorluğa yapılan göçlerin çok fazla etkilendiği görülmektedir. Bu da Osmanlı Devleti’nin iskan siyasetinde değişikliğe yol açmıştır. Osmanlı Devleti, Rumeli’ye adım attıktan sonra özellikle nüfusunu Balkanlar’da yeni fethettiği topraklarda yerleştirmeye önem vermiştir. Bununla birlikte toprakların kaybedilmesiyle beraber devletin dışa dönük siyasetini terk ederek, içe dönük siyaset izlemeye başladığı görülmektedir. Devletin, askeri, siyasi ve ekonomik olarak çöküntü içine girmesi, sınırları içerisinde yaşayan gayrimüslimlerin de ayaklanarak bağımsızlıkları elde etmelerine sebep olmuştur. Bu gayrimüslimlerden biri de Rumlardır. Yunanistan kurulduktan sonra topraklarını sürekli olarak doğuya genişletmiş, bu da Osmanlı Devleti ile arasında birçok savaşa sebep olmuştur” dedi.
“CUMHURİYET’İN 100’ÜNCÜ YILI, MÜBADELİNİN 100’ÜNCÜ YILINA DENK GELDİ”
Çetin’in konuşmasının ardından panelde bir konuşma da Prof. Dr. Erhan Tabakoğlu yaptı. Tabakoğlu, Cumhuriyet’in 100’üncü yılının mübadelenin de 100’üncü yılına denk geldiğini belirterek; “Osmanlı İmparatorluğu, gerçekten bir cihan imparatorluğu olmuş. Roma İmparatorluğu’nu yıkarak İstanbul’da yerine geçmiş. 3 kıtada hüküm sürmüş. 500-600 yıl süren ve ‘Pax Ottoman’ denilen milletlerin dinlerini yaşayabildikleri, kendi dilleriyle konuşabildikleri bir özgürlük ortamı oluşturmuş, Ortadoğu, Kafkaslar, Balkanlar gibi çok zor coğrafyalarda çok uzun süren bir baş durumu ortaya çıkarmıştır” sözlerine yer verdi.
“SOYKIRIMA VARAN MÜDAHALELERE MAALESEF MARUZ KALINDI”
Tabakoğlu, Fransız Devrimi ve artan milliyetçilik akımıyla Osmanlı’nın zayıfladığını söyleyerek; “İmparatorluklar da bir organizma gibi doğarlar, büyükler ve ölürler. Maalesef son 200 yılımız çok kötü geçti. Özellikle Balkanlar’da belki de tarihin görebileceği en büyük zulümler, Türk ve Müslüman nüfusa yaşatıldı. Soykırıma varan müdahalelere maalesef maruz kalındı. Ölümler, göçler, son 200 yılın bu coğrafyadaki kaderiydi. Edirne de bir Balkan şehri olarak 4 işgalle, yaşanmış pek çok acılarıyla bunlara şahitlik etti. Balkanlar’dan kovulmak istenen Türk varlığı, Anadolu’dan da kovulmak istendi. Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarının büyük mücadelesiyle Kurtuluş Savaşı verildi. Anadolu’ya çıkan Yunan orduları, Ankara’dan top seslerinin duyulduğu yerde Büyük Taarruz ile İzmir’de denize döküldüler. Bu arada maalesef işbirlikçiler vardı. Yüzyıllardır bir arada yaşadığımız insanlar karşımızda durmuşlardı. Onların büyük göçleri başladı. Bu arada elimizden çıkmış toprak içerisindeki soydaşlarımıza da zulümler vardı ve bir mübadele gerçeği yaşandı” dedi.
Açılış konuşmalarının ardından panel, gün boyunca süren 2 oturumdaki sunumlar ile devam etti.
UĞUR AKAGÜNDÜZ