Nilay YILMAZ
Havsa Toplum Sağlığı Merkezi tarafından gazetemize yapılan yazılı açıklamada, “Kanser dünyada ölüm nedenleri arasında birinci sırada gelen önemli bir toplum sağlığı problemidir. Dünya genelinde giderek artan bir sağlık problemi olan kanser, toplumlarda önemli bir sosyoekonomik yüke, bireylerde de maddi ve manevi kayıp ve zorluklara yol açmaktadır. Bunun yanı sıra kanserin önemli bir kısmının önlenebilir olması bu konuya verilen önemin de giderek artmasına yol açmıştır. Bireysel ve toplumsal açıdan bakıldığında son derece önemli bir sağlık sorunu olan kanser ve kanser konusunda yapılabilecekleri geliştirmek ve gündemde tutmak amacıyla 4 Şubat Dünya Kanser Günü olarak kabul edilmiştir. Kanserde risk faktörleri; Biyolojik Risk Faktörleri: Biyolojik Risk Faktörleri; yaş, cin-siyet ve ırk gibi fiziksel özelliklerdir. Fiziksel ve biyolojik özelliklerin, kanser için risk faktörü olup olmayacağı, kanserin tipine bağlıdır. Çevresel Risk Faktörleri; yaşadığınız ya da çalıştığınız çevre koşulları kanser gelişimi için risk faktörü olabilir. Ev ya da iş yerinde bulunan bazı maddeler, kanser riskini artırır. Asbest, radon, hava kirliliği, UV radyasyon, sigara dumanına maruz kalma çevresel risk faktörlerindendir. Genetik Risk Faktörleri; genetik risk faktörleri, aileden kalıtımsal olarak geçen genlerle ilişkilidir. Davranışsal Risk Faktörleri; sigara kullanmak, diyet, egzersiz ve alkol tüketimi gibi değiştirebileceğiniz risk faktörleridir. Sigarayı bırakmak veya düzenli egzersizlerle kansere yakalanma riskinizi azaltabilirsiniz. Kanserden korunma: Kanserin iyileştirilir bir hastalık olduğunu ve iyileşmenin erken teşhis ile doğru orantılı olduğunu unutmamalıyız. Kanser yapıcı etkileri bilinen maddelerden korunmak, kanserden korunmada en önemli faktördür. Tütün ve tütün ürünleri ve alkol alımından kaçınmak, Güneşte uzun süre kalmamak, Katran, asbest, vinil klorür ve boya sanayide çalışanların periyodik olarak kontrollerinin düzenli olarak yapılması, Şişmanlığın önlenmesi (şişman kişilerde kanser riski 2 kat fazladır), Yağ alımının azaltılması, Meyve, sebze gibi posalı ve bol lifli besinlerin yenilmesi, A ve C vitamininden zengin besinlerin yenilmesi, Tuzlu, nitritli ve salamura yiyeceklerin azaltılması kanserden korunmada önemli faktörlerdir. Bu nedenle hiçbir rahatsızlık duyulmasa bile yılda bir kez mutlaka genel sağlık kontrolünden geçilmesi gerekmektedir. Bir toplumda kanserden ölümlerin azaltılabilmesi için; kanser oluşumuna yol açan engellenebilir risk faktörlerinden uzak durulması ve kanserin erken evrede teşhis edilmesi gereklidir. Kanser taraması yapılabilen ve toplumda en sık görülen kanserler arasında kadınlarda meme ve rahim ağzı kanseri, hem erkek hem de kadınlarda ise bağırsak kanseri gelmektedir. Sağlıklı kişilerde belirli aralıklarla Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezi (KETEM) ve Aile Sağlığı Merkezlerinde ücretsiz yaptırılacak kanser taramalarıyla (muayene ve tetkiklerle) meme, rahim ağzı ve bağırsak kanserleri erken dönemde teşhis edilmektedir. Rahim ağzı kanseri taraması rahim ağzından alınan HP-V/smear testi ile yapılır. 30-65 yaş kadınlar tarama kapsamına girmekte olup, 30-65 yaş arası her kadının 5 yılda bir rahim ağzı kanseri taraması yaptırması gerekmektedir. Bağırsak Kanseri taraması gaitada gizli kan testi ile yapılmaktadır. 50-70 yaş arası kadın ve erkek nüfus tarama kapsamına girmekte olup, 2 yılda bir gaitada gizli kan testi ile bağırsak kanseri taramasını yaptırması gerekmektedir. Meme kanseri taraması mamografi çekilerek yapılır. 40-69 yaş arası bayanları kapsamakta olup, 40-69 yaş arası bayanların 2 yılda bir mamografi filmi çektirerek meme kanseri taramasını yaptırması gerekmektedir. Vatandaşlarımızı taramalarını ücretsiz yaptırmak üzere KETEM ve Aile Sağlığı Merkezlerine bekliyoruz.”