Edirne İl Genel Meclisi Turizm Komisyonu Başkanı Salih Akar, Enez ilçesindeki en önemli tarihi varlıklardan biri olan Enez Kalesi’nin son durumunu açıkladı. Akar, mecliste yaptığı sunumda Enez Kalesi’nin yıkılma tehlikesi ile karşı karşıya olduğuna dikkat çekerken; “Kalemiz şu anda Allah’a emanet gidiyor” dedi.
Edirne İl Genel Meclisi’nin Ekim ayı toplantıları devam ediyor. Meclisin bugün düzenlenen toplantısında Turizm Komisyonu’nun Enez Kalesi restorasyonu hakkındaki raporu görüşüldü.
Komisyon Başkanı Salih Akar tarafından sunulan raporda, Enez Kalesi’nin restorasyonunun durumu ve çalışmalara yer verildi.
“BATIDAKİ BURÇ GÜNÜMÜZE ULAŞMIŞTIR”Akar, Enez’in eski adının ‘Ainos’ olduğuna dikkat çekerken; Ainos antik kentinden günümüze kalan en önemli yapının Enez Kalesi olduğunu belirtti. Akar, Enez Kalesi’nin, Antik Çağ’da Akropol denilen yüksek bir tepede bulunduğunu söyleyerek; “Balkanlar’dan gelen barbar akınlarını önlemek amacıyla yapılmıştır. Kalenin yapım tarihi kesin olmamakla birlikte, duvarlarındaki devşirme yapı malzemeleri Bizans öncesi yapıldığına işaret etmektedir. MS VI. yüzyılda Doğu Roma İmparatorlarından Lustinianus'un kaleyi onarmak için talimat verdiği kaynaklarda geçmektedir. Kale kuzeybatı güneydoğu yönlerinde uzanmaktadır. Ana girişi kuzeydoğu yönündedir. Kalenin deniz tarafındaki limanı koruyan, kaleden denize doğru iki sur duvarı uzanmaktadır. Duvarların deniz tarafında, köşeli büyük burçlar inşa edilmiş ancak bunlardan yalnızca batıdaki burç günümüze ulaşmıştır. Batıdaki duvar Meriç nehrini de görecek şekilde yönü ayarlanmış, böylece nehir yönünden gelecek saldırılara karşı bir önlem alınmıştır” ifadelerini kullandı.
Enez Kalesi’nin sadece Edirne’nin değil; bölgenin en önemli tarih ve kültür varlıklarından biri olduğunu belirten Akar; “Saros Körfezi’nin turizm bakımından gelişmesine artı değer katmaktadır. 2021 yılında Enez Kalesi korumaya yönelik durum tespit kataloğunda, kalenin genel durumunun kötü olduğu ve surlarda taş kayıplarının olduğu belirtilmiştir. Örnek olarak; burcun yol seviyesine yakın kotlarında, büyük boyutlu taş blok kayıpları bulunmaktadır. Bu kayıplar yapının taşıyıcılığını olumsuz yönde etkilemekte, yıkılma olasılığını artırmaktadır. Kale duvarının zemine yakın kotlarında, duvar kesiti doğrultusunda uzanan taş ve malzeme kayıpları bulunmaktadır. Duvardaki bu temele yakın derin boşluklar, duvarın statiğini etkileyerek taşıyıcılığı zayıflatmaktadır. Kalenin kuzeybatı kapısına yakın kulede, zemin kotundan üst kotlara kadar kulenin taşıyıcılığını etkileyecek şekilde büyük oranda taş ve malzeme kayıpları vardır. Büyük ölçekli taş blokların kale beden duvarında yarı serbest halde durduğu gözlenmiştir. Kale beden duvarı dış katmanda taş ve harç kayıpları yoğundur. Dış katman taşıyıcılığını büyük oranda yitirmiştir. Duvarın toprak zemine yakın kotlarında, duvar dış katmanında taş ve malzeme kayıpları duvar statiğini zayıflatmaktadır. Taşların boyutu ve düzensiz kopmaları, kale beden duvarının eteğinde bulunan yerleşimleri tehdit etmektedir. Kulenin güneydoğu doğrultusundaki duvarı düşey eksende şakulünden kaymıştır. Rölöve çalışması sırasında açılan çukur temel seviyesine kadar inmektedir. Çukurlar kapatılmamış ve etrafında koruyucu önlem alınmamıştır. Temelden çıkarılan taşlar kule dibinde düzensiz bir yığın olarak durmaktadır. Kale beden duvarında alt ve üst kotlarda, beden duvarının üst katmanında yer yer taş kayıpları gözlenmiştir. Bu kayıplar, yapının dayanımını düşürmenin yanında hemen bitişiğinde bulunan yerleşimleri, insan ve hayvanların can güvenliğini tehdit etmektedir” dedi.
Akar, Enez’in Gaziömerbey Mahallesi’nde yer alan tescilli taşınmaz Enez Kalesi’nin uygulama yaklaşık maliyet dosyasının Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne gönderildiğini söyleyerek; “Bahse konu Enez Kalesi'nin restorasyon çalışmasının Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 2024 yılı yatırım programında yer aldığı, ödenek tahsisi yapıldığı takdirde çalışmaların başlayacağı belirtilmiştir. Fakat Enez Kalesi, Cumhurbaşkanlığı 2024 yılı yatırım programında olmasına rağmen, 2024 yılının son çeyreğine girdiğimiz halde hala restorasyonu hakkında bir gelişme olmamıştır. Bölgenin turizm açısından değerinin artması, en önemlisi de can ve mal kaybı yaşanmaması için restorasyon çalışmalarının ivedilikle başlatılması görüşündeyiz” sözlerine yer verdi.
“YIKILACAĞI KORKUSU YAŞANIYOR”Komisyon raporu ile ilgili söz alan CHP Uzunköprü İl Genel Meclisi Üyesi Mustafa Üstün, Enez Kalesi’nin daha önceki yıllarda tadilat görüp görmediğini sordu. Komisyon Başkanı Akar, Üstün’ün sorusuna cevap vererek; “Daha önce bir duvarında Çavuşköy taşıyla bir tadilat yapılmış ama sonradan konma olduğu çok açık. 1990’lı yıllarda yapılmış. Bu kalede Ayasofya Camii yapıldı. Turizm için çok önemli. Arka tarafında surlar yıkık duruyorlar. Her an caminin üzerine yıkılma tehlikesi var. Yapılan o kadar yatırım boşa gider. Yıkılma tehlikesi ile karşılaştığımızda çok sayıda insan hayatını kaybeder. Rölöve çalışmaları sırasında surların diplerine duvarların durum tespiti için sondaj yapılmış. Bu sondaj çukurları kapanmamış. Her yağmur yağdığında kalenin yıkılacağı korkusu yaşanıyor. Kalemiz şu anda Allah’a emanet gidiyor. Buradan Ankara’daki milletvekillerimize bir çağrı olsun; 2024 Cumhurbaşkanlığı yatırım programında 50 milyon TL gibi bir bütçe ayrılmış. Ama şu ana kadar yapılan herhangi bir çalışma yok” diye konuştu.
UĞUR AKAGÜNDÜZ